Mariasun Saenz de Samaniego Ostatu Upeltegietako Zuzendari komertzialarekin hitz egin dugu.

• Nondik dator Ostatu izena? Kontaiguzu istorioa.

“Ostatu” izena, gaur egun gure marka dena, XVII. mendean eraikitako upeltegiaren eraikin nagusiaren jatorriarekin bat dator. Eraikin horren erabilera nagusia “Ostatu” edo “Benta” gisa zen, betiere ardoaren merkataritzarekin oso lotuta. Samaniegon dago, Arabako Errioxaren bihotzean dagoen bidegurutze batean. Bertan, gurdiak eta zamariak gelditzen ziren ardoa larrutan garraiatzen zenean, eta uzta-biltzaileen ardoak Gasteizera eta Bilboko eta Donostiako alondegietara bideratzen ziren, batez ere.

Familiak mahastiarekin eta ardoarekin daukan lotura XVI. mendean hasi zen, eta garai hartan familia Samaniegon finkatuta zegoela dakigu. Ardoak Samaniegoko Matarredo auzoko lurpeko upeltegi batean egin ziren, non ardoa egiten joan den, belaunaldiz belaunaldi, 1986. urtera arte, ekoizpena eraikin nagusiaren (Ostatu) inguruan eraikitako egungo kokapenetara aldatu genuen arte.

• Ostatu familia upategi bat da, sei anai-arrebetatik hiruk bertan lan egitea erabaki duzue, zure kasu pertsonalean noiz eta nola hartu zenuen hori egiteko erabakia?

Bai, familia upeltegi bat da, gaur egun sei anai-arrebetatik hiru gara upeltegiaren jardueran inplikatuta gaudenak, mahastizaintzatik hasi eta gure ardoak merkaturatu arte.

Guztioi egokitu zaigu inplikatzea eta lanean laguntzea, ikasketak sasoiko zereginekin bateragarri eginez, bai mahastietan, bai upeltegian; beraz, familia-negozioarekiko lotura gazte-gaztetatik daukagu denok.

Nire kasuan, 2002. urtean hasi nintzen lanean, unibertsitateko lizentziatura amaitu eta 5 urteko esperientzia profesionala izan ondoren erabat bestelako sektore batean, eta borondatez erabaki nuen upeltegian sartzea, ardoaren sektoreak eta, bereziki, gure upeltegiak hazteko eta garatzeko zituen aukeren jakitun bainintzen. Gainera, beti erakarri nau Samaniego eta Arabako Errioxa bezalako ingurune paregabe batean bizitzeak eta lan egiteak.

• Gaur egun zuk zuzentzen duzu upeltegia, uste duzu ardoaren mundua gizonen mundu bat dela oraindik?

Egia esan, ardoaren sektoreak bilakaera handia izan du, eta asko aldatu da; gaur egungo egoerak ez du zerikusi handirik 2002koarekin, ni sartu nintzenean, une horretan emakumeen presentzia hasiberria zen, nahiz eta beti euskarri garrantzitsua izan diren, askotan bigarren maila batean.

Gaur egun, emakumeak, prestakuntza-maila handia izanik, erreferentziazko lekuak betetzen ari dira, bai alderdi teknikoan, bai kudeaketan, bai komunikazioan. Hori oso positiboa da, eta upeltegiak, sektorea eta, batez ere, lurraldea aberasten ditu.

• Belaunaldi-erreleboa dago upeltegien zuzendaritzan, oro har, eta ardoaren kontsumitzailearengan ere bai. Nola egokitzen zaio Ostatu kontsumitzaile gazteenari?

Bai, hala da, belaunaldi aldaketa bat bizitzen ari gara Arabako Errioxako familia upeltegietan, oso prestatua dagoen eta ardoen eta lurraldearen balioa handitzeko gogoa duen belaunaldi berri batekin.

Belaunaldi berriek ardo berriak ekoizten dituzte, ardo dibertigarri eta edateko errazagoekin kontsumitzaile gazteago bat erakarri nahian, non ardoen irudiak eta aurkezpenek ere paper garrantzitsua jokatzen duten. Gazteek ardoa neurriz kontsumitzea lortu nahi dugu.

• 2021eko jasangarritasunaren saria duzue. Zer ekarpen egin diezaioke upeltegi batek jasangarritasunari?

Ostatu Upeltegietan aspaldidanik hasi genuen bidea gure mahastizaintzan, gure mahastietan nekazaritza-eredu birsortzaile batean oinarrituta. Helburua oreka berri bat lortzea da, biodibertsitatea eta materia organikoa handitzean eta hobetzean oinarrituta. Horrela, mahastiek nekazaritza-ekosistema gisa duten funtzioa indartuko da, eta lurzoruen egiturak karbono-hustubide gisa mantenduko dira. Ostatun, mahastizaintza adeitsu eta birsortzailearekiko konpromiso hori atzeragotik dator, gure aitak lehen urratsak eman baitzituen 80ko hamarkadan ongarri kimikoen erabilera kenduz, desagertzen ari ziren barietateak txertatzearen aldeko apustua eginez, eta azken 15 urteetan, belaunaldi berria gehituta, ildo horretan hartutako neurriak areagotu egin ditugu; Energia berriztagarriak erabiltzeak (biomasa bidezko klimatizazioa eta instalazio fotovoltaikoa), energia-eraginkortasunaren auditoriak egiteak, botilen pisua murrizteak, lehengai birziklatuak erabiltzeak (blokeatzailerik gabeko kartoia), berrerabileran eta uren aprobetxamenduan egindako inbertsioek, besteak beste, aukera eman diote upeltegiari botila bakoitzeko CO2 isuriak (zuzenak eta zeharkakoak) % 30 murrizteko 2012tik hona.

Ezin dugu ahaztu mahastizaintzako eta ardogintzako paisaiek duten garrantzi kulturala eta gizartean duten garrantzia Unescoren Ondarearen zerrendan sartu zirenetik; izan ere, gure mahasti guztiak Arabako Errioxako Ardoaren eta Mahastiaren Paisaia Kulturala hautagaitzaren funtsezko lurralde-gunean daude Unescoren Munduko Ondarearen zerrendan sartzeko, munduan bakarra den gune geografiko gisa, eta Toloño mendilerroak eta Ebro ibaiak nortasun propioa eta bereizia ematen diote, paisaia, landaretza eta fauna batean adierazita. Biodibertsitatea kontserbatzera eta sustatzera bideratutako ekintza guztiek onura argiak izango dituzte paisaiaren ikuspegitik, eta garrantzi sozial eta ekonomiko handia izango dute lurraldearentzat.

• Uztartze ezin hobea Ostatu ardo Onduarentzat.

Ostatu Ondua, plater oso ezberdinekin uztartzeko aukera ematen digu; ezin hobea txingarretan egindako haragietarako, gisatu espeziatuetarako, koilara-plateretarako, hestebeteetarako eta gazta fuerteetarako, ezin hobea Idiazabal gazta on baterako.

• Zein dira zuen hurrengo urratsak?

Gure hurrengo urratsak, alde batetik, gure ardo guztientzako ziurtagiri ekologikoa lortzeko helburua dugu, zati garrantzitsu bat daukagulako, eta, bestetik, datorren 2023an, proiektu berri bat abiaraziko dugu, gaur egun gauzatzen ari garena, upeltegian bertan xarma handiko ostatu baten proiektua, duela mende batzuk leku hori zuen “Ostatu” erabilerara itzuliz, baina orain paisaiaz, ardoaren kulturaz eta gastronomiaz gozatzeko giro batean.

• Eta zuen ametsak?

Oinak lurrean ditugun pertsonak gara, eta sakrifizio- eta arrisku-espiritu handiko sektore batekoa gara, baina, aldi berean, oso pozgarria, baina amets egiten hasten banaiz, gustuko dugun honetan jarraitu ahal izatea amestuko nuke, eta nolabait azken urte hauetan bizi izan dugun ziurgabetasun guztiaz aska gaitezkeela, guretzat ez baitira errazak izaten ari.