Aniztasunagatik, zaporeagatik, koloreagatik… besterik gabe, maite dituzulako! Arrazoi asko daude zure dietan frutak eta barazkiak sartzeko. Eroskin, hiru emango dizkizugu: zure osasunarentzat dituen onurengatik; sasoiko produktuak kontsumitzea, askotan, jasangarriagoa delako; eta une onenean erostea merkeagoa delako eta zure erosketa-saskian nabarituko duzulako. Eta askoz aholku gehiago bururatzen zaizkigu, adibidez, zure inguruan landatutako produktuak aukeratzean, tokiko garapena sustatzen dela.
Frutak eta barazkiak gure osasunerako funtsezko mantenugaien iturri dira -bitaminak eta mineralak-, oro har, koipe gutxi, propietate antioxidatzaileak eta zuntza dute, eta ur kantitate handia ematen dute… Badakigu dieta orekatu eta osasungarri baten alorrean ezinbestekoa dela fruta eta barazkien gutxieneko kopuru egokia izatea. Baina zenbat anoa edo pieza hartu behar dira eta nola?
Komunitate zientifikoak egunean gutxienez 5 gomendatu ohi ditu, edo, bestela esanda, gutxienez 500 gramo fruta eta barazkien artean, adibidez, 3 fruta-pieza eta barazki eta berduren bitan bana ditzakezu, edo alderantziz. Zure gustura!
Barazki anoetatik gutxienez bat gordinik jan behar da, adibidez, sasoiko entsalada bat. Zein da arrazoia? Bitamina asko beroak suntsitzen dituela. Barazkiak denbora luzez prestatzen baditugu, bitaminen %50 baino gehiago gal ditzakete, baita mineralak ere, egosteko uretan disolbatzen direnak. Galera horiek saihesteko, lurrun, presio-eltze edo mikrouhin-labearen bidezko egosketak aukeratu; elikaduraren ikuspegitik, sukaldaritzako teknikarik egokienak dira.
Ideiarik gabe egunean gutxienez bost fruta eta barazki anoa lortzeko? Hona hemen batzuk. Gogoan hartu:
- Zure sukaldean beti agerian egon daitezela. Barazkiak eta frutak jada moztuta eta hozkailuan utz ditzakezu, erabiltzeko prest, eta fruta-ontzi bat beti eskura izan.
- Gehitu gosarian fruta fresko pieza bat (kiwiak, marrubiak, laranjak) eta beste bat goizaren erdian, oso erosoak baitira etxetik kanpo eraman eta jateko: banana, mandarina, sagarra, madaria… Barazki freskoez ordezkatu dezakezu, adibidez, azenarioa, apioa eta abar erabiliz.
- Azkenburukotzat, fruta hartu.
- Bazkarian eta afarian, barazki anoa bat gehitu beti (gordina edo prestatua): entsalada bat, barazki salteatuak…
- Osatu beti haragi, arrain edo arrautza-platerak barazkiekin (krema bat, piper batzuk) baita arroza edo zerealak ere. Barazkiak era askotara osa ditzakete zure platerak:
– Bigarren plateretako hornigai gisa.
– Zure haragi, arrain, barazki eta abarren gisatuen oinarri gisa
– Entsalada gisa: lekale, arroz edo pasta, lekak…
- Badakizu landare-bertsioan presta daitezkeen plater asko daudela? Lasagnak, enpanadillak, pizzak, hanburgesak, tortillak, kitxeak, sandwichak eta bihi osoko ogitartekoak…
- Zure aperitibo edo zizka-mizketan egotea: Barazki-makiltxoen edo fruitu eta barazkien txipen dipak, tapenadea (oliba-patea) bezalako igurtzigarri begetalak, etxeko fruta-izozkiak, azukre gehigarririk gabeko fruta deshidratatuak…
- Frutak beste elikagai batzuekin nahastu, fruta gehiago kontsumitzen lagun diezazuke eta gomendagarriak ez diren beste osagai batzuk saihets ditzakezu, azukreak adibidez: gozatu jogurt naturalak frutarekin, egin fruta-irabiakiak jogurtarekin, esnearekin edo edari begetal batekin, gazta-tostak frutarekin…
- Hartu frutak modu desberdinetan, ez bakarrik osorik:
– Gordinak: brotxetetan, mazedonietan, irabiatuetan…
– Kozinatuak: erreak, konpotan, plantxan…
- Eta etxeko txikientzat garrantzitsuena eredu izatea da. Fruta eta barazkiak jaten ikusten ez bazaituzte, nekez egingo dute haiek.
Sekretua kolorean eta aniztasunean dago
Zorionez, fruta eta barazki freskoen eskaintza izugarria da, gure denda edo online supermerkatu bateko fruta-dendatik pasatu besterik ez duzu egin behar, denboraldi bakoitzak ematen duen kolore-eztanda egiaztatzeko.
Baina badakizu gure dietan sartzen ditugun fruta eta barazkiek zenbat eta kolore gehiago izan, orduan eta elikagai eta fitokimiko desberdin gehiago ematen dituztela? Fitonutrienteek eragin antioxidatzailea, antiinflamatorioa eta antikantzerigenoa dute eta, beraz, babesa ematen dute zenbait patologia izateko arriskuaren aurrean, hala nola gaixotasun kardiobaskularrak, minbizi mota batzuk…
- Gorria: propietate antioxidatzaileak ditu eta, beraz, antikantzerigenoak eta zelulen zahartzearen kontrako propietateak. Tomateak, sandiak, piperrak…