Gabonetako janariak planifikatzeak, zer eta noiz prestatu eta nola izoztea jakiteak guztia ondo joaten lagunduko dute.

Otorduak Gabon jaietako oso zati garrantzitsua dira. Guztia behar bezala joan dadin, lagungarria da haiek planifikatzea, zer eta noiz prestatu erabakitzea, eta baita nola eta zer izoztea eta desizoztea jakitea ere. Batzuetan, sarritan egiten ez diren platerak kozinatu eta janari kopuru handiak prestatzen direnez, hondarrak gorde egin behar dira. Beraz, garrantzitsua da egun hauetan adi egotea, sukaldean baldintza higieniko egokiak mantentzea eta erabiliko diren tresnekin kontuz ibiltzea. Artikulu honetan Gabonetako errezetak nola planifikatu, prestatu eta zerbitzatu azalduko da, eta baita zer egin daitekeen soberan geratzen den janariarekin ere.

Janariak, hala nola opariak, Gabon jaietako protagonista nagusiak dira. Hala ere, elikagaiak bezalako egunerokoa den zerbait arazo bilakatu daiteke; izan ere, egun hauetan urtearen gainerakoan prestatzen diren platerak egiten dira, ohi den baino kopuru handiagoan. Beraz, elikadura-segurtasunari begira, familiarekin edo lagunekin egiten diren batzar hauek arriskuak dakartzate. Haiek ekiditeko, ezinbestekoa da elikagaien manipulazioko eta higieneko oinarrizko arauak zorroztasunez betetzea eta bestelako aurreko urratsak ez gutxiestea: menua edo erosketak planifikatzea, janaria prestatzea eta soberan geratu den janaria tratatzea.

Planifikatzea, prestatzea eta zerbitzatzea

Zerbitzatuko diren errezetak eta janariak planifikatzea funtsezkoa da. Horretarako, lagungarria da beharko diren elikagai guztien eta kalkulatutako kopuruen zerrenda egitea. Horrela, erosketa egitea errazagoa izango da. Era berean, oso garrantzitsua da aldez aurretik aurreikustea zenbat janari beharko den eta sukaldean hura gordetzeko behar adina toki dagoen egiaztatzea: hala eskatzen duten elikagaiak hozkailuan sartuko diren, behar bezala egingo diren (labea, mikrouhin-labea) eta abar.

Horrez gain,  janaria etapa desberdinetan prestatzea saihestu behar da. Plater bat egin behar denean, hura hasi eta amaitzea komeni da, zatika egin beharrean; bestela, garapen mikrobiologikoa susta daiteke. Elikagai bat ez badago guztiz eginda, ez da erabat higienizatuta egongo, eta horrek arriskua handituko du.

Elikagaiak prestatzean, kontuan hartu behar da aurrerapena eta ezin dira gainditu segurutzat jotzen diren gutxieneko denborak. Janaria prestatu eta zerbitzatzen den bitartean ahalik eta denbora gutxien igarotzea komeni da, patogenoen hedapenaren arriskua murrizteko. Elikagaiak prestatzeko moztu egin behar badira, hobe da zati handietan egitea: zenbat eta txikiagoa izan aire bistan dagoen azalera, gero eta bitamina gutxiago galdu eta oxidatuko dira. Horrez gain, hotza behar duten produktuak, entsaladak bezalakoak, hozkailuan gorde behar dira azken unera arte.

Era berean, garrantzitsua da jakitea zer egin behar den janaria etxe batetik bestera eraman behar bada (etxe batean prestatu, baina beste batean jango denean, alegia). Hala, horretarako balio duten ontzietan gordeko da, hotza edo tenperatua altuagoa mantentzeko, kasuaren arabera.

Zer egin soberan geratzen den janariarekin

Ohikoa da, Gabonetako otorduen ondoren, elikagaiak soberan geratzea. Batzuetan, berriro erabil daitezkeen elikagaiak botatzen dira. Elikagaiak prestatzen diren egun berean jan beharko lirateke, baina ezinezkoa denean, higiene- eta kontserbazio-neurri egokiak erabiliz aprobetxa daitezke.

Una de las claves es mantener los alimentos fuera de la zona de peligro, es decir, a temperaturas de entre 5 ºC y 65 ºC, cuando las bacterias crecen de forma más rápida. Bi ordu baino gehiago eman badute giro-tenperaturara, bota egin behar dira elikagaiak.

Haragia berriro erabil daitekeen elikagai errazenetarikoa da, frijituak edo jakiak egiteko balio baitu. Haragia, oro har, hiru egunetan gorde daiteke hozkailuan behin egin eta gero, ez gehiago. Barazki-hondarrekin salteatuak edo jakiak egin daitezke.

Soberan geratu den elikagaia oraindik bero badago, hozten utzi beharko da hozkailuan sartu baino lehen. Ontzi hermetikoetan sartuko dira, elikagaiak zein egunetan gorde diren adierazita; horrela, igarotako egunak kontrolatu eta gomendagarria den baino luzeago ez egotea saihestuko da. Janari-hondarrak hurrengo lau egunetan jateko asmorik ez badago, orduan, izoztea da onena.

Hondarrak berriro erabili nahi direnean, 70 ºC baino gehiagotan berotuko dira suan; labean, tenperaturak 160 ºC-tik gorakoa izan behar du. Berotzeko mikrouhin-labea erabiltzen bada, arreta berezia jarri behar da, eta egosketaren erdian elikagaiei eragin behar zaie zati hotsik gera ez dadin, non bakterioek bizirik iraun dezaketen. Horrez gain, hainbat osagai erabiltzen direnean, batzuk besteak baino azkarrago berotzen dira. Berriz berotzen den bakoitzean kalitatea murrizten denez, hobe da behar den kopurua birberotzea, eta ez gehiago.