Haragiaren eduki nutrizionala aldatu egiten da, jatorriko animaliaren arabera, baina kontsumitzen den animalia-zatiaren araberakoa ere izaten da.

Hipertentsio, obesitate eta minbizi ugariko gizartean, gaur egun kezka handia dago haragia eta, oro har, proteinak dituzten elikagaiak, kontsumitzeko. Proteinadun elikagai gehiegi jaten da ala proteina falta da dietan? Haragi gehiegi jaten da? Zein da hobea, haragi gorria ala zuria? Zer onura ditu bakoitzak? Artikulu honek galdera horiei erantzungo die; haragirik gomendagarriena zein den gogorarazten du eta horri buruzko kontsumo-jarraibideak ere bai.

Proteinen kontsumoa: behar baino gehiago

Dietista-nutrizionistek ez dute zalantzarik: gure gizartean behar baino proteina gehiago hartzen da. Hainbat ikerketaren arabera, espainiar biztanleriak gomendatutakoa baino proteina gehiago kontsumitzen du batez beste, dela espainiar biztanleriarentzako erreferentziazko ingesta dietetikoak, dela Elikagaien Segurtasuneko Europar Agintariek (EFSA) gomendatutakoak dela AEBEtako Dietary References Intakes (DRI) delakoak gomendatutakoak kontuan izaten baditugu.

Oro har, proteinen kontsumoa jaten ditugun haragiek, hestebeteek eta beste deribatuek, arrainek eta itsaskiek zehazten dute; neurri txikiagoan arrautzek eta esnekiek eta deribatuek; eta azkenik, landare-jatorriko proteina-iturriak leudeke, hala nola, lekaleak eta fruitu lehorrak. Beraz, berriro ere adostasuna dago: dietista-nutrizionista gehienen ustez, elikagai batzuen superabita dago dietan, esaterako, haragiena, prozesatutako haragiena eta hestebeteena.

Haragi gorriak eta haragi zuriak

Osasunaren Mundu Erakundearen (OME) arabera, haragi gorria esatean, ugaztunen gihardun haragiaz ari gara, beraz, hemen sartzen dira, behia, txahala, txerria, arkumena, zaldia eta ahuntza. OMEren esanetan txerriaren haragia gorria da. Aldiz, haragi zuriak esatean, hegaztiak (oilaskoa eta indioilarra, esaterako) eta untxia sartzen dira talde honetan.

Baina mundu guztiak ez daki haragi hauen eduki nutrizionala aldatu egiten dela jatorrizko animaliaren arabera eta kontsumitzen den animalia-zatiaren arabera.

Ikus daitekeenez, haragi gorri guztiak ez dira berdinak, eta zuri guztiak ere ez. Dena dela, bada patroi bat: oro har, haragi gorriek kaloria gehiago dute eta purina eta gantz eduki handiagoa, nahiz eta animaliaren eta gihar-eremuaren arabera aldatu egiten den. Adibidez, txerri-haragi gehienen gantz edukiari begiratu eta alderatu txerri edo txahal azpizunarekin. Haragi zuriek, oro har, gantz eduki txikiagoa izaten dute. Eduki proteikoa aldatu egiten da, baina denak dira proteina-iturri bikainak.

Zein da haragirik gomendagarriena eta zenbat kontsumitu behar da?

Artikulu honen hasieran adierazi bezala, adituen ustez, animalia jatorriko proteinen kontsumoa murriztu behar da, gehiegi jaten baitugu. Honen ondorioz, oso gomendatutako beste elikagai batzuk gehiago kontsumituko genituzke, esaterako, frutak, barazkiak, ortuariak, lekaleak eta fruitu lehorrak. Beraz, 1. gomendioa da haragi gutxiago jatea, nahiz zuriak nahiz gorriak.

Gogoan izan behar dugu, 2015ean OMEk ohartarazi gintuela haragi gorrien eta prozesatuen kontsumoari buruz. Zehatz esateko, OMEk ikusi zuen prozesatutako haragia jatea kartzinogeoa dela gizakientzat eta behar adina ebidentzia zuen hori esateko. Batez ere kolon eta ondesteko minbizian ikusi zen lotura hori.

OMEk dio haragi gorria eta haragi prozesatuak jateari buruzko gomendioak emateko eskumendun agintaria ez den arren, gogorarazi nahi duela aurkikuntza hauen ondorioz gomendagarria dela haragi gorri eta prozesatu gutxiago jatea; dietistek eta nutrizionistek aspalditik esaten duten bezala. Beraz, bigarren gomendioa da haragi gorri eta prozesatu gutxiago jan behar dela; hau da, eraldatu den haragi gutxiago, izan ere, haragiaren zaporea hobetzeko edo hobeto kontserbatzeko (frankurtak, urdaia, saltxitxak, kontserbako haragia, etab.) metodo bat baino gehiago erabiltzen dira, gazitu egiten da, ondu, hartzitu, ketu, etab.

Laburbilduz, haragiak kontsumitzeari buruzko gomendio egokia litzateke esatea astean 3-4 anoa hartu behar direla gehienez (anoa bat 100-125 gr. gordin da), gihartsuei lehentasuna eman eta haragi gorri gutxiago jan. Haragi prozesatu gutxi jan behar litzateke. Gomendagarria da jatordu guztietan landare-jatorriko elikagai ugari izatea, hala nola, frutak, barazkiak edo ortuariak, lekaleak edo fruitu lehorrak.