Plan familias 0·12

(sin título)

Erditzea hasten denean garbitasun enema bat jartzea beharrezkoa al da?

Erditzean errutina bezala ez erabiltzea gomendatzen da, izan ere, egiaztatu da ez dituela murrizten amaren edo jaioberriaren infekzio-tasak, ez eta episiotomiaren konplikazioak ere, eta amaren gogobetetasuna ere ez du hobetzen. Garbitzeko enema da likido ...bat sartzea uzkiaren bidez, ondestea eta kolona irrigatzeko eta gorozkiak kanporatzen laguntzeko, ingurua garbi utziz. Urteetan zehar erditzearen hasieran enema jartzen zen haurra jaiotzen zen bitartean amaren gorozkiak ez kanporatzeko eta horrek emakumeei eragin liezaiekeen ezinegona saihesteko. Praktika hori justifikatzen zuten beste arrazoi batzuen arabera, hesteak hustuta egonez gero fetuak jaiotzeko espazio gehiago izango zuen eta enemaren estimuluak uzkurduren erritmoa handituko zuen eta erditzearen iraupena murriztu. Era berean, uste zen hesteetako ebakuazioak eremu genitalaren kutsadura fekala gutxitzen zuela, horrela amarentzat eta jaioberriarentzat infekzio aukerak gutxituz.

(sin título)

Zenbat irauten du erditzeak?

Erditzearen iraupena oso aldakorra da, eta faktore ugariren araberakoa da, beraz, ezin da aurreikusi. Teoriak dio kanporatze faseak oso iraupen aldakorra izan dezakeela, gutxi gorabehera 30 eta 60 minutu artekoa lehen erditzea denean, eta 15 eta 30 minutu... artean beste erditze batzuk izan direnean. Eta aldakorra bada kanporatzearen iraupena, dilatazioa oraindik gehiago.

(sin título)

Nola lagundu dezaket erditzean mina txikitzen?

Laguntza asko daude mina txikitzeko. Batzuk oso gauza errazak dira, esaterako, une bakoitzean posturarik erosoenean egon, lasaitasuna ematen dizun norbaitekin egon, beroa jarri, erlaxazio edota arnasketa ariketak egin, masaje bat eman, ur beroarekin dutxa...tu, bainuontzian sartu; beste batzuk konplexuagoak dira, esaterako, ur esterila sartu michaelisen erronboan, hainbat botika (ahotik, injekzioa edota arnastu) edo analgesia epidurala. Zure emaginak une oro lagunduko dizu eta dituzun zalantzak argituko dizkizu. Nabarmendu behar dugu ez dela arimaren mina edo sufrimendu bat balitz bezala tratatu behar, gorputzeko min fisikoa baino ez da. Erditze bakoitzaren oinazea autolimatuta dagoen mina da, inoiz berriro berriro gertatuko ez zaizuna eta sari ona duena: zure haurra.

(sin título)

Nola jakingo dut uzkurdura bat dela?

Sarritan zalantzak izaten ditugu haurdunaldian eta erditzean dauden kontrakzioak nolakoak diren, eta horiek ezagutzen jakingo dugun. Argibide hauek lagungarriak izan daitezke:
- Umetokiak gihar-zuntz ugari ditu, eta horiek gogortu egiten dira uzkurtz...ean. Tentsio hori sabelaldetik ukitu daiteke eta zailagoa edo ezinezkoa da haurtxoaren zatiak eta haren mugimenduak ukitzea.
- Umetokiaren uzkurdura progresiboa da, intentsitatea handituz doa, maximora iritsi arte, eta gero pixkanaka desagertzen da. Goren puntura iristeko behar duen denbora berdina behar du gero desagertzeko ere. Olatu bat bezala irudika dezakezu, apurtu arte hazten da eta gero hondartzan desagertzen da. Prozesu horrek 30 eta 60 segundo artean iraun ohi du, haurdunaldiaren edota erditzeko unearen arabera.
- Kontrakzioekin batera sentsazio mingarriekin izan daitezke. Min hori oso aldakorra da, emakume bakoitzaren eta haurdunaldiko unearen edo erditze fasearen arabera. Hilekoaren minarekin alderatu daiteke, eta sabelaldean, gerrialdean eta hanken atzealdean eragin.

(sin título)

Nola jakin erditzea hasi dela?

Normala da zalantza asko izatea zure erditzea hasten ari ote den jakiteko, batez ere zure lehen haurdunaldia bada. Emakume asko osasun zentrora noiz joan behar den ez jakitearen beldur dira, baina aholku txiki hauekin saiatuko gara zalantzak argitzen. Den...a dela, momentua iristen denean ez baduzu oso argi, hobe da ez larritzea, hobe da alarma faltsu batekin joatea, azken unera arte itxarotea baino. Gorabehera jakin batzuk izaten dira erditzearen hasierarekin batera.
Horietako bat edo batzuk gertatuz gero, erditzea hasten ari dela pentsa dezakezu:
- Uzkurdurak: kontrakzio handiak dituzunean, zerbait mingarriagoak eta erritmo erregularra jarraitzen dutenak, pixkanaka intentsitate eta maiztasun handiagokoak direnak. Seguru asko, ondoeza orokor moduko bat sentituko duzu, areagotu egingo da eta goren mailara iritsi ondoren, txikitu, era berean, sabela gogortzen da eta batzuetan bizkarreko minak izaten dira. Erditzeko uzkurtze horiek ez dira atsedenarekin desagertzen, eta ia ez dira arintzen postura aldaketarekin.
- Tapoi mukosoa kanporatu: Umetokiko lepoaren dilatazioa hastean, babestu egiten zuen tapoi mukosa kanpora bota daiteke. Substantzia lodia da, ohiko jarioa baino trinkoagoa eta odolez tindatuta egon ohi da. Ez zara beldurtu behar, erditze aurreko orduak edo egunak baino lehenago kanporatu baitaiteke tapoia. Ez da beharrezkoa ospitalera joatea kanporatzen baduzu eta ez baduzu beste sintomarik, nahiz eta erditzea hurbilduz doan seinale izan daitekeen. Gauza guztiak prestatzen hasi behar duzu, eta gozatu haurdunaldiko azken orduez.
- Poltsa haustea: Uren poltsa hausten duzunean, likido amniotikoa kolpetik atera daiteke, edo apurka-apurka. Poltsa hausten bada, ospitalera joan behar da, azkarrago, likido horren kolorea argia edo gardena ez bada. Zalantzak badituzu, poltsaren egoera ziurtatzeko ere joan zaitezke. Erditze hasi aurretik poltsa hausten zaien emakumeetan, hausturatik 12-24 ordura hasten da erditzea.

(sin título)

Zesarea egiten badidate, zenbat denbora beharko dut nire haurra ikusteko?

Gaur egun ez da ohikoa ama lo egotea haur bat zesarea bidez jaiotzen denean. Duela gutxi arte, ohikoena zera zen: amak haurra ikusi ondoren, aitari edo haurtxoaren arduradunari eramatea, harik eta ama ospitaleko gelara eramaten zuten arte. Hori aldatzen a...ri da, ordea, eta gaur egun jada hainbat amategitan proiektu bat martxan jarri dute jaioberria bere amarengandik banandu ez dadin, egoerak horretarako aukera ematen badu. Beraz, jaio ondoren haurra amaren gainean jartzen da eta ebakuntza-gelatik elkarrekin irteten dira, une oro kontaktuan daude. Ekimen hau ospitale askotan ari dira egiten, eta zesarea bidez jaiotzean ere kontaktu goiztiarra sustatzeko aukera ematen du. Prozedura hori burutu ezin den kasuetan, jaioberriak azala azalarekin kontaktua izango du aitarekin edo gelan dagoen pertsona arduradunarekin, ama gutxi gorabehera bi ordura sartzen den arte.

(sin título)

Zesarea egin zidaten, orain erditze normal bat izan nezake?

Baginako erditzerako kontraindikaziorik ez badago, zentzuzkoa da baginako erditze saiakera, jada zesarea bat izan duten emakumeetan. Oso garrantzitsua da zesarea bat programatzearekin alderatuta baginako erditzeak dakartzan abantailei eta desabantailei bu...ruzko informazioa izatea, aurrez zesarea egin badizute. Baina beharrezkoa da jakitea baginako erditzea saiatzeak onura batzuk dituela amarentzat eta haurtxoarentzat, eta onura horiek umetokia hausteko arriskua konpentsatzen dutela, hori oso gutxitan gertatzen da, batez ere erditzea zaintzen denean.

(sin título)

Noiz egiten da zesarea bikietan?

Erditze bikietan zesarea egitea gomendatzen da, bi haurtxoak gurutzatuta badaude edo biak ipurdizka badatoz. Zesarea egin behar da, halaber, haurtxoek poltsa eta plazenta partekatzen dutenean, haurdunaldi monoamniotiko monokoriala bada. Kasu honetan, haur...txoak zaku amniotiko berean daude, eta honek, aldi berean, beste poltsa bakar bat inguratzen du. Zilbor-hesteak gurutzatzeko benetako arriskua dago. Egoera hori ez da oso ohikoa, baina, hala ere, garrantzitsua da kontuan hartzea. Sortzetiko akatsak dituzten haurtxoak edo gorputzeko zatiren bat partekatzen dutenak (siamdarrak) zesarea bidez jaiotzen dira beti. Era berean, 1.500 gramo baino gutxiagoko pisua duten haurtxoak zesarea bidez jaio ohi dira, erditze biki baten estresa gainditzeko gai ez liratekeelako.

(sin título)

Zesareak nola eragiten dio haurrari?

Zesarea beharrezkoa izan daiteke baginako erditzeak zuretzat edo zure haurrarentzat arriskua dakarrenean, baina kontuan izan behar duzu, gure osasun-zentro gehienetan, zesarea egiteak asko zailtzen duela lehenengo ama-ume harremana eta edoskitzearen arrak...asta. Komeni da jakitea, halaber, haurrak ez duenean harremanik izan amaren genital-guneko mikroorganismoekin, haren hesteetako flora desberdina dela eta etorkizunean alergiak eta asma izateko arriskua handitzen dela. Hala ere, Osasunaren Mundu Erakundeak adierazi du ez dagoela argi zesarea zerk eragin duen jaioberrien erikortasunean eta emaitza pediatriakoetan, eta ikerketa osagarriak behar direla berehalako eta etorkizuneko emaitza batzuen inguruan dituzten osasun-ondorioak ulertzeko.

(sin título)

Segurua da etxean erditzea?

Bai, segurua da. Haurra etxean izateko ohitura duten hainbat herrialdetan egindako ikerketa zientifikoek hala erakusten dute, esaterako Herbehereetan edo Britainia Handian egindakoek. Are gehiago, tasa txikiagoak dituzten honakoetan:
- Urradurak eta i...a episiotomiarik ez.
- Amak odoljarioak izateko arrisku txikiagoa.
- Infekzioak izateko aukera txikiagoa.
- Interferentzia txikiagoak amaren eta haurtxoaren azala azalarekin harreman goiztiarrean.
- Jaiotze goiztiarretarako arrisku txikiagoa.
- Jaiotzean lagundutako aireztapena behar izateko arrisku txikiagoa.
- Pisu txikia izateko arrisku txikiagoa.